Kur Korumalı Mevduat (KKM) sisteminde vergi avantajının kaldırılması, şirketleri dövize yönlendirdi. Temmuz ayında başlayan bu değişiklikle birlikte, tüzel kişilerin döviz mevduatları hızla artış gösterdi.
Şirketlerin Döviz Mevduatı 15’e Yakın Artış Gösterdi
Şirketler için vergi avantajının kalktığı ay olan temmuzun ilk haftasında 2 trilyon 36 milyar 948 milyon TL düzeyinde olan şirketlerin döviz mevduatlarının büyüklüğü eylülün ilk haftasına kadar geçen 2 aylık sürede yüzde 15’e yakın artarak 2 trilyon 330 milyar 634 milyon TL’ye yükseldi. Ekonomistler, bu durumun dövizle ödeme yapma zorunluluğu olan şirketlerin kendilerini koruma refleksiyle dövize yönelmelerinden kaynaklandığını vurguluyor.
Toplam Mevduatta Düşüş
6 Eylül haftasında bankacılık sektörünün toplam mevduatı ise önceki haftaya göre TL bazında 145,8 milyar lira azalarak 17 trilyon 809,7 milyar liraya geriledi. Aynı dönemde bankalardaki TL cinsi mevduat yüzde 1,74 düşüşle 10 trilyon 415 milyar lira, yabancı para (YP) cinsinden mevduat ise yüzde 0,42 yükselişle 6 trilyon 581 milyar lira oldu.
Döviz Yönelimi Sınırlama Çabaları
Döviz yönelimi sınırlamak isteyen ekonomi yönetimi tüzel kişilerin döviz talebini sınırlayacak adımlar atmıştı. Buna göre KKM’den Türk Lirası mevduata geçiş için daha önce gerçek kişiler için getirilen toplam hedefte hesaplamaya tüzel kişiler de dahil edilmişti. Bu değişikliğin tüzel kişiler tarafından gelen döviz talebini sınırlayıcı etki yapması da bekleniyor.
KKM’de Düşüş
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, 6 Eylül haftasında kur korumalı mevduatlarda 19,7 milyar TL’lik düşüş gerçekleşti. Böylelikle son 10 haftanın en yavaş düşüşü izlendi. Son düşüşle birlikte KKM bakiyesi ise geçen hafta yüzde 1,2 ve 19 milyar 692 milyon liralık azalışla 1 trilyon 574 milyar 752,4 milyon liraya düştü. Böylece KKM büyüklüğü, toplam mevduatın yüzde 9,1’ine geriledi.
Yabancı Para Kredi Talebi Artıyor
Şirketlerin yabancı para krediye ilgisi de sürüyor. Faiz avantajı ve kurda yaşanan stabil seyir şirketlerin yabancı para kredi kullanımını artırıyor. Buna göre temmuzun başında 4,9 trilyon TL düzeyinde olan yabancı kredi hacmi eylülün ilk haftasına kadar geçen sürede yüzde 10’a yakın artarak 5,4 trilyon liraya ulaştı.
Yabancı Yatırımcının Satışları
Yabancı yatırımcı 6 Eylül haftasında hem hisse hem de tahvilde satış yaptı. Hissede 50,6 milyon dolarlık satışın yapan yurt dışı yerleşikler tahvilde ise 863,7 milyon dolarlık tahvil satışı gerçekleştirdi. Yabancının sattığı hisse miktarı son beş ayda 2,8 milyar doları buldu.
Merkez Bankası Rezervlerinde Azalma
Merkez Bankası, toplam rezervleri, 6 Eylül haftasında bir önceki haftaya göre 2 milyar 612 milyon dolar düşüşle 146 milyar 761 milyon dolara indi. Buna göre, 6 Eylül itibarıyla Merkez Bankası brüt döviz rezervleri 2 milyar 761 milyon dolar azalışla 86 milyar 568 milyon dolara geriledi. Bu dönemde altın rezervleri ise 150 milyon dolar artışla 60,2 milyar dolara çıktı.
KKM’den Çıkan Para Nereye Gidiyor?
Son rakamlar, ekonomi yönetimi tarafından hedeflendiği gibi KKM’deki çözülmenin hızlandığını gösteriyor. Ancak KKM’den çıkan parayı kurumların daha çok DTH tarafına aktarıyor olmaları bu noktada yakından izlenmeye başlandı. Son dönemde ekonomi yönetimi de tüzel kişilerin döviz talebini sınırlayabilecek adımlar atmıştı.
Şirketlerin Döviz Tercihi
Ancak şirketlere sunulan vergi avantajının sonlanması kurumların KKM’deki çözülmesini hızlandırırken KKM’den çıkan paranın DTH’lara kayma başladığını net olarak ortaya koyuyor. Bazı şirketlerin, ticari işlemlerde ihtiyaç sebebiyle TL yerine dolara geçiş yaptığını da söylemek mümkün. Bu aşamada rakamlar henüz rahatsızlık yaratacak düzeyden uzak. TCMB güçlü rezervleriyle ve sıkı duruşuyla kur üzerindeki spekülatif hamlelere karşı oldukça güçlü konumda. Tabi bununla birlikte kurumların dövize teveccüh eğilimini de bir süre yakından izleyeceğiz.
Kur Korumalı Mevduat (KKM) sisteminde vergi avantajının kaldırılması, şirketleri dövize yönlendirdi. Şirketlerin döviz mevduatlarında yaşanan artış, ekonomi yönetiminin döviz yönelimi sınırlama çabalarıyla yakından takip ediliyor.
