Orta Avrupa’da yaşanan sel felaketi, bölge ekonomilerini derinden etkiliyor. İlk tahminler sadece mevcut sellerin maliyetinin 1 milyar Euro’yu aşabileceğini gösteriyor.
Selin Ekonomiye Etkisi
Boris Fırtınası etkisinin sürmesi nedeniyle kesin maliyetler henüz hesaplanmadı. Reuters haber ajansı, kredi derecelendirme kuruluşu Morningstar DBRS’nin ilk tahminlerine dayanarak, bir tahmine göre yaşanan felaketinin neden olduğu hasarın birkaç yüz milyon Euro ile 1 milyar Euro arasında değişebileceğini bildirdi.
Sigorta Ödemeleri ve Uzman Görüşleri
Morningstar DBRS’de küresel sigorta ve emeklilik derecelendirmelerinden sorumlu başkan yardımcısı Mario De Cicco, Euronews Business’a e-posta yoluyla yaptığı açıklamada, “eldeki son bilgilere dayanarak, en yüksek sigortalı kayıpların muhtemelen son olumsuz hava olaylarından en çok etkilenen ülkelerden biri olan Çekya’da meydana gelebileceğini” belirterek, doğal afetler için sigortanın etkilenen diğer ülkelere göre daha yaygın olduğunu sözlerine ekledi.
Sel Felaketinin Maliyeti
İngiltere Çevre danışmanı JBA Risk Management’a göre, Avrupa’da sel halihazırda en maliyetli doğal afet olarak nitelendiriliyor. Sadece nehir taşkınları her yıl 7.8 milyar euro’ya mal olmakta ve ekonomiler taşkın riski yüksek bölgelerde büyümeye devam ettikçe ve iklim değişikliği daha fazla ve daha yoğun yağışlara yol açtıkça bu maliyetin artması bekleniyor.
Etkilenen Ülkeler ve Alınan Önlemler
Bu kez sel felaketi Avusturya, Çekya, Polonya ve Romanya’nın bazı bölgelerini sular altında bırakmış olup, Slovakya ve Macaristan’ı da etkilemesi bekleniyor. Polonya, Romanya ve Avusturya hükümetleri yüz milyonlarca Euro’luk acil durum fonlarını serbest bırakırken Çek hükümeti de selin yol açtığı zararlar nedeniyle 2024 bütçesinde değişikliğe gitmeyi düşünüyor.
Ekonomik Faaliyetlere Etkisi
Conotoxia Invest’in piyasa analisti Grzegorz Dróżdż’ye göre, altyapı, binalar ve mülklere verilen zarar ile kurtarma ve yardım harcamalarındaki artış, üretim ve ekonomik faaliyetlerde düşüşü de tetikleyebilir.
Bütçeler ve Ticaret Üzerindeki Etki
Dróżdż, “Bu faktörler genellikle bütçeler ve ticaret üzerinde olumsuz bir etkiye yol açarak, ihracatın azalması ve ithalatın artması nedeniyle açığın artması ve ticaret dengesinin kötüleşmesi şeklinde kendini gösterir” dedi.
Etkilenen Şirketler ve Üretim Durumu
Bloomberg’in Ipopema aracı kurumunun verilerine dayandırdığı haberine göre, Polonya’nın en büyük sigorta şirketi PZU, hava koşullarıyla ilgili tazminatlar nedeniyle kârında yüzde 10’luk bir düşüşle karşı karşıya. Reuters’ın aktardığına göre, selden etkilenen bazı fabrika ve mağazalar üretim hatlarını kapattı.
Ulaşım Sorunları
Bunların arasında Çekya’nın Ostrava kentindeki BorsodChem kimya fabrikası, Çek merkezli içecek üreticisi Kofola CeskoSlovensko ve Avrupa’nın en büyük döküm kok üreticilerinden biri olan OKK Koksovny kimyasal üretimini durdurdu. Polonya ve Çekya’nın yanı sıra Macaristan ve Avusturya arasında demiryolu seferleri askıya alındı.
Uzun Vadeli Ekonomik Beklentiler
Ekonomi üzerindeki genel etkiyle ilgili olarak Erste Group analistleri sınırlı bir etki beklemekle birlikte net bir şey söylemek için henüz çok erken olduğunu belirtiyor.
GSYH Üzerindeki Etki
Erste Group CEE Makro Analisti Katarzyna Rzentarzewska Euronews’e yaptığı açıklamada, “Örneğin, Çekya’da mülk ve üretimdeki hasarlarla ilgili birleşik ekonomik etkinin GSYİH’nın yüzde 0.2-0.5’i olabileceğini ve GSYİH büyümesi üzerindeki genel etkinin çok daha küçük, muhtemelen bu aralığın alt ucunda olduğunu görebiliriz” dedi.
Kısa Vadeli Etkiler
Kısa vadede (bu yılın sonuna kadar), selden etkilenen tüm ülkelerde sanayi sektörünün olumsuz etkileneceğini ve bölgelerdeki turizmin de zarar görebileceğini tahmin ediyor. Rzentarzewska, “Son olarak, mahsullere verilen zararın enflasyonist etkileri olabilir” diyerek ekledi.
Uzun Vadeli Etkiler
Analistler ayrıca uzun vadede tablonun oldukça farklı olduğu konusunda hemfikir, zira Rzentarzewska, restorasyon çalışmalarının inşaat sektörüne ivme kazandıracağını ve “orta vadeli ufukta GSYH’ye katkıda bulunacağını” belirtti.
Yeni Yatırım Fırsatları
Dróżdż ise, “Bu aynı zamanda modern teknolojiye yeni yatırımların yanı sıra daha dayanıklı ve gelişmiş bir altyapıyı da teşvik edebilir” dedi.
Orta Avrupa’da yaşanan sel felaketi, bölge ekonomilerine önemli bir darbe vurdu. 1 milyar Euro’nun üzerinde ekonomik kayıp tahmin ediliyor ve bu rakamın artabileceği belirtiliyor. Sel, üretim, ticaret ve turizm gibi sektörleri olumsuz etkiliyor, ancak restorasyon çalışmaları ve yeni yatırımlar, uzun vadede ekonomik büyümeye katkıda bulunabilir.
