OPEC+ üyelerinin üretim kotalarını ihlal etmelerine sert tepki gösteren Suudi Arabistan, petrol fiyatlarının varil başına 50 dolara kadar düşebileceğini belirtti. İran’ın İsrail’e düzenlediği füze saldırısı sonrası petrol fiyatları yükselse de, Suudi yetkililer diğer ülkelerin üretim kısıtlamalarına uymamasından şikayetçi.
Suudi Arabistan Fiyat Savaşını Başlatabilir mi?
CNBC-e’de yer alan habere göre, Suudi Arabistan petrol bakanı Prens Abdulaziz bin Salman, OPEC+ içindeki bazı ülkelerin üretim kotalarına uymaması halinde petrol fiyatlarının varil başına 50 dolara kadar düşebileceği uyarısında bulundu. Kartel içindeki delegelere göre, bu açıklamalar Suudi Arabistan’ın pazar payını korumak için yeni bir fiyat savaşı başlatabileceği şeklinde yorumlandı.
Üretim Kesintileri Gözden Geçiriliyor
OPEC+ koalisyonunun kilit üyeleri, çarşamba günü çevrim içi yapılacak toplantıda üretim kısıtlamalarının gevşetilmesi konusunu tartışacak. Toplantı öncesinde, İran’ın İsrail’e füze saldırısı düzenlemesinin ardından petrol fiyatlarında yükseliş yaşandı. Brent petrolü yüzde 5’e kadar değer kazanırken, uluslararası petrol fiyatları haftalar süren düşüşün ardından yüzde 2,4 artışla 70 doların hemen altında kapandı.
Jeopolitik Gerilimler ve Fiyat Düşüşü
Batı’da, İran sınırındaki Hürmüz Boğazı’ndan geçen petrol ihracatını engelleyebilecek daha büyük bir çatışma korkusu var. Ancak, jeopolitik gerginlikler uzun zamandır devam etmesine rağmen petrol fiyatları üzerinde kalıcı bir etki yaratmadı. Fiyatlardaki bu düşüşler, diğer OPEC+ ülkelerinin üretim kısıtlama planlarına uymamaları nedeniyle Suudi Arabistan yetkililerini hayal kırıklığına uğrattı.
Suudi Arabistan’ın Uyarısı
Suudi Arabistan’ın petrol bakanı Prens Abdulaziz bin Salman, geçen hafta OPEC delegeleriyle yaptığı bir konferans görüşmesinde, üretim kesintilerine uyulmaması durumunda fiyatların varil başına 50 dolara kadar düşebileceğini söyledi. OPEC delegelerine göre, Suudi bakan özellikle Irak’ı hedef aldı.
Üretim Artışları ve Tahminler
S&P Global Ratings verilerine göre, Irak ağustos ayında günlük 400.000 varil fazla üretim yaptı. Ayrıca Kazakistan’ın da Tengiz sahasında üretimin geri dönmesiyle birlikte günlük 720.000 varil artırması bekleniyor. Prens Abdulaziz’in, toplantıda diğer ülkelerin taahhütlerine uyması gerektiğini vurguladığı ve “Piyasada yer varsa daha fazla varil eklemenin anlamı yok” dediği bildirildi.
Fiyat Savaşı Tarihi
Suudi Arabistan’ın üretimi artırma tehdidi, tarihsel olarak kartel içindeki anlaşmazlıkları çözmek için kullanılan bir strateji oldu. Suudi Arabistan, 2020 yılında Covid-19 salgını sırasında Rusya ile petrol fiyatları üzerinde bir savaş başlatarak üretimi rekor seviyelere çıkarmıştı. Bu durum, petrol fiyatlarının yüzde 65 oranında düşmesine ve ABD’de tarihte ilk kez negatif fiyatların görülmesine neden olmuştu. Benzer bir hamle 1986 yılında da yapılmış ve petrol fiyatlarının 10 doların altına düşmesiyle sonuçlanmıştı.
OPEC+’ın Küresel Piyasadaki Etkisi
Son aylarda petrol fiyatları, OPEC+ koalisyonunun üretim kesintilerine rağmen düşüş eğilimindeydi. Üçüncü çeyrekte ana petrol göstergeleri yüzde 12’ye varan değer kaybetti. Bu durum, üretim kısıtlamalarıyla piyasalarda istikrar sağlamaya çalışan Suudi Arabistan’ı hayal kırıklığına uğrattı. Ancak fiyatlar daha da düştü. Uluslararası Enerji Ajansı’na göre, OPEC+’ın küresel petrol piyasasındaki payı bu yıl yüzde 48’e geriledi. 2023’te bu oran yüzde 50, 2022’de ise yüzde 51’di.
Artan Üretim ve Kotalar
ABD, Guyana ve Brezilya gibi ülkelerin planlanan üretim artışlarıyla küresel petrol arzına günlük 1 milyon varilden fazla katkı yapması bekleniyor. Brezilya bu yıl OPEC+ grubuna katılsa da üretim kesintilerine dahil olmayacağını açıkladı. Bazı OPEC+ üyeleri, üretim kısıtlamalarına rağmen vaat ettiklerinden daha fazla petrol pompalamaya devam ediyor. S&P Global verilerine göre, Rusya temmuz ayına kadar kotasından fazla üretim yaparken, Irak ve Kazakistan da benzer şekilde taahhütlerini yerine getirmedi.
Fiyatların Düşük Kalması
Jeopolitik gerilimlere rağmen, fiyatlar varil başına 75 doların altında kalmaya devam ediyor ve bu, ekonomik büyümenin yavaşlaması nedeniyle son dokuz ayın en düşük seviyesine işaret ediyor. Analistlere göre, Suudi Arabistan’ın ekonomik dönüşüm projelerini finanse edebilmesi için petrol fiyatlarının varil başına en az 85 dolar seviyesinde olması gerekiyor.
Suudi Arabistan’ın Güçlü Mesajı
Suudi Arabistan, diğer üreticilerin fiyatları koruma çabalarına katkıda bulunmadığını düşündüğünde üretimi artırabileceğini daha önce gösterdi. Geçen ay yapılan sanal toplantının ardından OPEC+ üyeleri, ekim ayındaki üretim artışını iki ay ertelemeye karar verdi. Haziran ayında yapılan anlaşma, gönüllü üretim kesintilerinin hafifletilmesini öngörüyordu, ancak fiyatlardaki düşüş nedeniyle bu karar ertelendi.
Fiyat Savaşının Riskleri
Suudi Arabistan, üretimi artırarak fiyatları düşürme politikasını geçmişte defalarca kullanmış bir ülke olarak biliniyor. Hem 1986 hem de 2020’de yaptığı bu hamleler, petrol piyasasında büyük sarsıntılara neden olmuştu.
Suudi Arabistan’ın petrol fiyatlarının 50 dolara düşebileceği uyarısı, OPEC+ üyelerini üretim kotalarına uymaya zorlamak ve petrol piyasasında istikrarı sağlamak için önemli bir adım olarak kabul ediliyor. Ancak, Suudi Arabistan’ın bu hamlesi, yeni bir fiyat savaşının başlamasına ve petrol piyasasında büyük dalgalanmalara yol açabilir.
