Gazze ekonomisinin yeniden toparlanması çok uzun sürecek. 7 Ekim 2023’ten bu yana hem insani hem ekonomik saldırılar altında kalan Gazze’de bina stoğunun dörtte biri yıkılırken, ekonomideki daralma çok yüksek boyutlarda. Gazze’nin yeniden inşa edilmesi ve ekonomisinin toparlanması çok uzun yıllar sürecek.
Gazze’nin Yeniden İnşası İçin Uzun Bir Yol
Birleşmiş Milletler (BM), bir yıldan fazladır süren İsrail ile savaşın Gazze’yi “tamamen harap” ettiğini, abluka sürerken yeniden inşa edilmesinin 350 yıl sürebileceğini öngördü. BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafından hazırlanan raporda, Gazze’nin yeniden inşası için gerekli sektörler dahil temel hizmetlerde yaşanan yıkımı ortaya çıktı. Raporda, inşaat kapasitesinin yüzde 96, tarım üretiminin yüzde 93, imalat sektörünün yüzde 92 ve servis sektörünün yüzde 76 azaldığı görüldü. Gazze’de İsrail’in Hamas ile savaşı öncesi de zayıf olan ekonomik hayat neredeyse tamamen durdu.
Savaşın Ekonomik Etkisi
Rapor, “Askerî harekât benzeri görülmemiş bir insani, çevresel ve sosyal felakete yol açtı ve geri kalmış durumdaki Gazze’yi tam bir yıkıma sürükledi” derken, BBC’nin haberine göre, tahminlerde, olası bir ateşkes sonrası Gazze’nin ekonomik verilerini 2022 yılı değerlerine ulaşmasının 350 yıl sürebileceği hesaplandı. Raporda, İsrail’in 1 yılı aşan saldırılarının Gazzeliler üzerinde yarattığı gelir kaybı “sarsıcı” olarak tanımlanırken, 2024 Temmuz ayı sonuna kadar okul binalarının yüzde 88’inin hasar gördüğü, 36 hastaneden 21’inin hizmet dışı kaldığı ve 105 birincil sağlık tesisinden 45’inin faaliyet gösteremediği belirtildi.
Gazze Ekonomisi Daralması
BM’ye göre, Gazze ekonomisi, 7 Ekim öncesinde, 2023’ün ilk üç çeyreğinde yıllık yaklaşık yüzde 3 oranında daralırken, savaş sonrası 2023’ün tamamında yüzde 22,6 oranında daraldı ve bu gerilemenin yüzde 90’ı dördüncü çeyrekte gerçekleşti. UNCTAD raporuna göre, konut olarak kullanılan binaların yüzde 62’den fazlası hasar gördü veya yıkıldı. Su, arıtma ve hijyen sektörünün altyapısının yüzde 59’undan fazlası ağır hasarlı olurken, BM’nin Eylül 2024’teki uydu görüntülerine dayanan raporunda, Gazze’deki bina stoğunun yaklaşık dörtte birinin yıkıldığı veya ciddi şekilde hasar gördüğü belirtildi. Binaların yüzde 66’sında en azından bir miktar hasar var.
Gazze Ekonomisinin Yeniden İnşa Edilmesi 350 Yıl Sürebilir
Shelter Cluster isimli Norveç merkezli sivil toplum kuruluşunun verilerine göre, 2014 sonrası yeniden inşa süreci göz önüne alınarak, Gazze’nin 7 Ekim 2023 sonrası yaşanan yıkımla yeniden inşa edilmesi 40 yıl sürebilir. BM’ye göre, yüzde 10 ortalama büyüme hızı yakalansa bile Gazze’nin ekonomik olarak toparlanması onlarca yıl alabilir.
Gazze ekonomisinin yeniden toparlanması çok uzun sürecek. 7 Ekim 2023’ten bu yana hem insani hem ekonomik saldırılar altında kalan Gazze’de bina stoğunun dörtte biri yıkılırken, ekonomideki daralma çok yüksek boyutlarda. Gazze’nin yeniden inşa edilmesi ve ekonomisinin toparlanması çok uzun yıllar sürecek.
