Büyük Buhran (1929) Gibi Bir Kriz 2025’te Olabilir mi? Ekonomistler Uyarıyor!

1929’da ABD borsasının çökmesiyle başlayan Büyük Buhran, küresel ekonomiyi felç etti ve dünya tarihindeki en büyük ekonomik krizlerden biri oldu.

📊 Büyük Buhran’ın Başlıca Nedenleri:
✔ Aşırı spekülasyon: Hisse senetleri aşırı değerlendi ve büyük bir balon oluştu.
✔ Bankacılık çöküşü: Bankalar kredi veremeyince işletmeler iflas etti.
✔ Deflasyon ve işsizlik: Fiyatlar düştü, fabrikalar kapandı, milyonlar işsiz kaldı.
✔ Ticaret savaşları: Ülkeler korumacı politikalar uyguladı, küresel ticaret daraldı.

📌 The Economist’e göre, 1929’da başlayan kriz, dünya genelinde 20 milyon insanın işini kaybetmesine ve küresel ekonominin %15 küçülmesine neden oldu (The Economist, 2024).

2025’te Benzer Bir Ekonomik Kriz Yaşanabilir mi?

📌 Bugünün ekonomisinde de Büyük Buhran’ı hatırlatan bazı işaretler var.

📊 Mevcut Küresel Ekonomik Riskler (2024 Verileri)

Risk Faktörü	Etkisi
Yüksek Enflasyon	Küresel enflasyon oranları hala yüksek seyrediyor.
Faiz Artışları	Merkez bankaları faizleri artırarak resesyon riskini yükseltiyor.
Bankacılık Krizi	2023’te Silicon Valley Bank ve Credit Suisse gibi büyük bankalar battı.
Jeopolitik Gerilimler	Rusya-Ukrayna savaşı ve Çin-Tayvan gerilimi küresel ticareti etkiliyor.
Borsa Balonu	ABD’de teknoloji hisseleri 1929’daki aşırı değerlenmeye benzer şekilde yükseliyor.

🔹 Financial Times’a göre, eğer merkez bankaları agresif faiz artırımlarına devam ederse 2025’te resesyon ihtimali ciddi şekilde artabilir (Financial Times, 2024).

1929 ve 2025 Karşılaştırması: Ekonomik Göstergeler Ne Diyor?

📌 1929 ve 2024 ekonomik verilerini karşılaştıralım:

📊 Büyük Buhran vs. Günümüz Ekonomik Verileri

Göstergeler	1929 Büyük Buhran	2024 Ekonomik Durum
Borsa Çöküşü	– %89 düşüş (Dow Jones)	– 2023’te %20 düzeltme yaşandı
İşsizlik Oranı	– %25’e ulaştı	– Küresel işsizlik ortalama %6
Enflasyon	– Deflasyon (fiyatlar düştü)	– Yüksek enflasyon (ABD %3.2, Euro Bölgesi %5.3, Türkiye %65)
Faiz Oranları	– 0’a yakın (FED müdahale etti)	– ABD FED %5.25, Avrupa Merkez Bankası %4.5
Banka Krizleri	– 9.000 banka battı	– 2023’te 3 büyük banka iflas etti

📌 Bloomberg’e göre, 2025’te büyük bir kriz yaşanması için borsada büyük bir çöküş, bankacılık sisteminde zincirleme iflaslar ve tüketici harcamalarında sert bir düşüş yaşanması gerekiyor (Bloomberg, 2024).

Krizden Kaçınmak İçin Hangi Önlemler Alınıyor?

✔ Merkez Bankaları, aşırı enflasyonu kontrol altına almaya çalışıyor.
✔ Hükümetler resesyonu önlemek için teşvik paketleri hazırlıyor.
✔ Borsalar, 1929’daki gibi sert düşüşleri önlemek için devre kesiciler kullanıyor.

📌 Ancak, yüksek borç seviyeleri ve jeopolitik riskler ekonomide büyük bir çöküşü tetikleyebilir.

🔹 Dünya Bankası’na göre, 2025’te küresel büyüme %2’nin altına düşerse, dünya resesyona girebilir (Dünya Bankası, 2024).

Büyük Bir Krizden Korunmak İçin Bireysel Önlemler

✔ Borçları azaltın: Faizler yükselirse borçlarınızı ödemek zorlaşabilir.
✔ Yatırımları çeşitlendirin: Hisse senedi, altın, gayrimenkul ve kripto gibi varlıkları dengeleyin.
✔ Acil durum fonu oluşturun: En az 6 aylık giderlerinizi karşılayacak bir birikim yapın.
✔ Spekülasyondan kaçının: Büyük getiriler vaat eden yatırım fırsatlarına dikkat edin.

📌 Ekonomik krizlerden en çok zarar görenler, finansal planı olmayanlar oluyor.

📌 Kaynakça

1️⃣ The Economist – “1929 Büyük Buhran ve Günümüz Ekonomisi”
2️⃣ Financial Times – “Küresel Resesyon Riski”
3️⃣ Bloomberg – “2025’te Büyük Bir Kriz Olur Mu?”
4️⃣ Dünya Bankası – “Küresel Ekonomik Kriz Senaryoları”