Türkiye’de Engelli İstihdamı: 22 Oranıyla Avrupa’nın Gerisinde Kalıyoruz

Türkiye’de engelli bireylerin istihdama katılım oranı yalnızca yüzde 22 seviyesinde. Bu oran, gelişmiş ülkelerin gerisinde kalmamıza neden oluyor.

Engelli İstihdamında Türkiye’nin Durumu

Türkiye’de engelli bireylerin istihdama katılım oranı OECD verilerine göre yalnızca yüzde 22 seviyesindedir. Gelişmiş ülkelerde bu oran çok daha yüksektir. Türkiye’nin Gayrisafi Yurt İçi Hasılası’nın sadece yüzde 0,1’i engelli bireylerin istihdamına ayrılıyor. Bu oran gelişmiş ülkelerde yüzde 4 ila 5 arasında değişiyor. OECD, engelli bireylerin düşük istihdam oranlarının yüksek maliyet yarattığını vurguluyor. Engellilerin istihdama dahil edilmesi, toplumsal dışlanmayı azaltmak ve ekonomik fayda sağlamak için kritik öneme sahiptir.

Kota Sistemi Yeterli Oluyor Mu?

Türkiye’de 50 ve üzeri çalışanı olan işyerlerinde yüzde 3, kamu sektöründe ise yüzde 4 engelli çalıştırma zorunluluğu vardır. Ancak bu kota sistemi, engelli bireylerin istihdama katılımını artırmak için yeterli değildir. İşverenlerin engelli bireyleri işe almasını teşvik edecek daha kapsamlı politikalar gereklidir. Gelişmiş ülkelerde uygulanan teşvik modelleri bu konuda önemli bir rehber olabilir.

Gelişmiş Ülkelerde Engelli İstihdam Oranları

İsveç, güçlü sosyal devlet modeli sayesinde engelli bireylerin istihdam oranını yüzde 60 seviyesine yükseltmiştir. Hollanda ise kota sistemi yerine vergi indirimleri ile teşvik modelini tercih ediyor. Bu model, engelli istihdam oranını yüzde 48 seviyesine çıkarmıştır. Almanya’da bu oran yüzde 47, Fransa’da yüzde 42, İtalya’da yüzde 36 ve İngiltere’de yüzde 49’dur. Türkiye’nin bu ülkelerden öğreneceği çok şey var.

Deprem Bölgelerinde Engelli İstihdamı

6 Şubat Depremleri, Türkiye’de engelli bireyler için istihdamı daha da zorlaştırmıştır. 2023 yılında İŞKUR’un geçici istihdam modelleri ile bölgedeki engelli istihdamı kısa süreliğine artırılmıştır. Ancak 2024 yılında bu oran yeniden düşüşe geçmiştir. Deprem bölgelerinde engelli bireylerin istihdama katılımını artırmak için kalıcı çözümler gereklidir.

Türkiye, engelli bireylerin istihdamını artırmak için daha etkili teşvik politikalarına ve sosyal destek mekanizmalarına ihtiyaç duyuyor. Gelişmiş ülkelerin başarılı uygulamaları, bu konuda yol gösterici olabilir.