Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ağustos ayında üretici ile market arasındaki en büyük fiyat farkının yüzde 370,4 ile limonda yaşandığını belirtti. Üreticide 11 lira 17 kuruş olan limonun markette 52 lira 54 kuruşa satıldığı bildirildi.
Limon, Havuç ve Soğan Fiyatlarında Devasa Farklar
Ağustos ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 370,4 ile limonda görüldüğünü belirten Bayraktar, “Limondaki fiyat farkını yüzde 323,9 ile havuç, yüzde 262,1 ile kuru soğan, yüzde 249,6 ile kabak takip etti. Limon 4,7 kat, havuç 4,2 kat, kuru soğan 3,6 kat, kabak 3 buçuk kat fazlaya satıldı. Üreticide 11 lira 17 kuruş olan limon 52 lira 54 kuruşa, 8 lira olan havuç 33 lira 91 kuruşa, 4 lira 88 kuruş olan kuru soğan 17 lira 67 kuruşa, 8 lira 75 kuruş olan kabak 30 lira 59 kuruşa markette satıldı.”
Ürün Fiyatlarında Değişimler
Ağustos ayında markette 37 ürünün 22’sinde fiyat artışı, 14’ünde fiyat azalışı olduğunu belirten Bayraktar, “1 üründe ise fiyat değişimi olmadı. Markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 39,4 ile salatalık oldu. Salatalıktaki fiyat artışını yüzde 35 buçuk ile kabak, yüzde 35,4 ile patlıcan, yüzde 26 buçuk ile marul takip etti. Markette fiyatı en fazla azalan ürün ise yüzde 24,4 ile kuru incir oldu. Kuru incirdeki fiyat düşüşünü yüzde 19,3 ile limon, yüzde 11,1 ile şeftali, yüzde 10,1 ile sivri biber izledi. Ağustos ayında üreticide ise 29 ürünün 18’inde fiyat artışı olurken 8’inde fiyat düşüşü görüldü. 3 üründe ise fiyat değişimi olmadı. Üreticide en çok fiyat düşüşü yüzde 29,8 ile patateste görüldü. Patatesteki fiyat düşüşünü yüzde 25 buçuk ile limon, yüzde 20,9 ile yeşil soğan, yüzde 20,4 ile kuru soğan izledi. Üreticide en çok fiyat artışı ise yüzde 83,3 ile kuru üzümde görüldü. Kuru üzümdeki fiyat artışını yüzde 47,8 ile kuru incir, yüzde 35,8 ile yumurta, yüzde 34,4 ile kuru fasulye izledi.”
Patates, Kuru Soğan ve Limon Fiyatlarındaki Düşüşün Nedenleri
Bu ay özellikle patates, kuru soğan ve limonda üretici fiyatlarının yüzde 20 ile yüzde 30 oranında düştüğüne dikkat çeken Bayraktar, devamında şunları kaydetti: “Erkenci patateste hasat bu yıl 15-20 gün erken başladı. Yazlık patateste erkenci çeşitler bitmek üzere iken orta erkenci çeşitlerde de hasat başladı. Bu yıl geçen yıla göre rekoltenin yüksek olması ve yazlık patatesin depolanamaması nedeniyle üretici fiyatlarında düşüş yaşanıyor. Pazarda ve markette ortalama 15 lira olan patateste üretici fiyatının 4 buçuk liraya kadar düşmesi üreticilerimizi mağdur etti. Kuru soğan ekim alanında bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 10 artış bekleniyor. Ancak sahadan aldığımız bilgiler doğrultusunda bu artışın daha da yüksek olacağını tahmin ediyoruz. Kısıtlı açılan kuru soğan ihracatının tamamen açılması, yeni pazarlar bulunması ve önceki yıllarda olduğu gibi Toprak Mahsulleri Ofisi’nin devreye girerek patates ve kuru soğana müdahale etmesi gerekiyor. Çukurova Bölgesi’nde özellikle Adana’da erkenci çeşit Mayer limon üretiminin fazla olması ve depolarda hala az da olsa ürün bulunması fiyatları düşürdü. Geçen yıl yeterli geliri elde edemeyen limon üreticilerimiz bu yıl da aynı sorunları yaşamaya devam ediyor.”
Şeftali Fiyatlarında Yaşanan Sorunlar
Özellikle meyve suyu üretiminde kullanılacak şeftali, maliyetinin altında satılıyor. Meyve suyu firmaları üreticiden ucuz fiyata aldığı şeftaliyi işleyip konsantre hale getirerek depoluyor. Bu konsantre uygun şartlarda 3 yıla kadar bozulmadan saklanabiliyor. Üreticiden ucuza alınan ürün sonraki yıllarda tüketiciye kat be kat fazlaya meyve suyu olarak satılıyor. Bakanlık devreye girerek sanayicinin alacağı ürüne ürünün maliyetini göz önünde bulundurarak taban fiyat belirlemelidir. Üreticinin mağduriyeti ancak bu şekilde önlenebilir ve üretimin sürekliliği sağlanabilir.”
Limon Fiyatları
Limon fiyatlarında yaşanan devasa fark, üreticinin elindeki ürünün değerini yansıtmadığını gösteriyor. Üreticinin emeğinin karşılığını alamaması, üreticinin gelecekte de aynı ürünü yetiştirmeye teşvik etmiyor. Bu da ülke ekonomisi için büyük bir tehdit oluşturuyor.
Limon fiyatlarındaki devasa fark, tarımsal ürünlerde yaşanan fiyat dalgalanmasının en önemli örneklerinden biridir. Üretici ile tüketici arasında yaşanan bu uçurum, tarımsal üretimi ve sürdürülebilirliği tehdit eden bir durumdur. Üretici fiyatlarının artırılması, tüketici fiyatlarının da makul seviyelerde tutulması için acil önlemler alınması gerekiyor.
